Recensie Boek

RUSSISCHE KRIJGSGEVANGENEN IN LIMBURG 1942-1945.

         LEVEN EN WERKEN IN OORLOGSTIJD                                 

   (Tijdschrift voor Bibliotheken in Vlaanderen - Recensie op CD-rom Leesideeën 2000-2002)

‘Tijdens de jaren 1942-1945 werden duizenden Russische krijgsgevangenen in de Limburgse mijnen tewerkgesteld. Velen van hen waren simpele Russische boerenjongens. Ze kwamen hier toe na een vaak lang en martelend transport, velen waren arbeidsongeschikt en ziek en praktisch allen hadden nog nooit in een mijn gewerkt. Hoe voelden zij zich bij hun eerste confrontatie met de realiteit onder in de put, hoe pasten zij zich aan dit bikkelharde bestaan aan?

Deze omvangrijke en nauwgezette studie brengt dit alles in beeld. Na enkele inleidende hoofdstukken over de oorlog en de arbeidsinzet in het algemeen worden alle facetten van hun leven besproken. Het is een indrukwekkend boek geworden. Gelukkig is hier geen professioneel historicus aan het woord, de schrijver is schoolhoofd geweest, bibliothecaris, maar voor alles een gedreven heemkundige, die zijn belangstelling laat uitgaan naar het dagelijks bestaan van de gewone gevangene en zijn relaties met vooral zijn Vlaamse medearbeiders.

Het is hartverwarmend te lezen hoeveel gewone Vlamingen deze Russen hielpen te overleven, zelfs te vluchten en onder te duiken. Middels de talrijke interviews die aan het schrijven van dit boek zijn voorafgegaan laat de auteur het collectieve geheugen aan het woord. De getuigenissen werden geverifieerd. Het is heerlijk om deze verhalen in het idioom van de vertellers te lezen, een stuk geschiedenis wordt ineens levend.

De oorlog van een viertal Russen loopt als een rode draad door het boek. De auteur beschrijft ook de afloop en wat voor schrijnende ontvangst de teruggekeerde gevangenen in hun land bereid werd. Met enkele overlevenden werd zelfs enkele jaren geleden nog contact gelegd. Er is zeer veel beeldmateriaal in dit boek en voor de vorser zijn er statistieken en naamlijsten. Alles is zorgvuldig geannoteerd en er is zelfs een lijstje mijnwerkersjargon opgenomen.

Dit is een zeer verdienstelijk boek, dat niet genoeg geprezen kan worden.’

                                                                                                Jos van Damme